Wat is dat, lusten?

Vroeger lustte ik geen kroketten. Mijn broer vond ze immers niet lekker, en waarom zou ik iets eten dat niet lekker is? Tot mijn moeder een keer een kroket voor me had meegenomen, omdat er geen frikandellen waren. “Je lust toch wel een kroket?” zei ze. “Nee,” antwoordde ik, “die heb ik nog nooit gehad.” “Probeer maar eens, dat lust je vast,” zei ze. Tot mijn verrassing smaakte de kroket prima. Zou het dan niet waar zijn, wat mijn broer zegt?

Van veel dingen heb ik jarenlang gedacht dat ik het niet lustte. Maar een voor een vielen ze van het lijstje, ofwel omdat ze helemaal niet vies bleken te zijn, ofwel omdat ik even aan de smaak moest wennen. Inmiddels kan ik niet meer bedenken wat ik nou echt niet zou lusten. Schoonmaakmiddel, dat vind ik vies. En er zijn dingen die ik liever niet eet, meestal omdat m’n buik er zo z’n mening over heeft. Natuurlijk vind ik sommige dingen lekkerder dan andere. Maar niet lusten? Ik kan me er niets bij voorstellen.

Ik hou van koken, van het schilderen met smaken, texturen en sensaties. Regelmatig krijg ik, als ik voor iemand kook, te horen: “Oh trouwens, ik lust geen <…>.” Ik verbaas me er elke keer weer over. Wat is dat dan, niet lusten? Kijk, dat kinderen nog niet de smaak van olijven gewend zijn, begrijp ik. Maar als volwassene geen paprika, champignons of tomaat lusten? Wat is dat lusten? Is het niet gewoon een soort eigenwijsheid dat je het niet wil eten, niet wil leren lusten?

Extremen als blauwe kaas daargelaten, kan volgens mij iedereen alles leren eten. Natuurlijk, sommige smaken zijn even wennen. Vaak speelt het ‘rare’ mondgevoel mee, van bijvoorbeeld champignons en mozzarella. Sta er open voor, wen er aan. Zodra je zegt “Ik lust het niet,” werp je voor jezelf een mentale blokkade op om het te waarderen. Het klinkt zo definitief, terwijl je smaakzin zich juist gedurende je leven ontwikkelt. Ik hoor je denken “Waarom zou ik iets toch eten als ik het nou eenmaal niet lekker vind?” Omdat je date dan niet afknapt dat je je sla laat liggen. Omdat je tijdens een zakendiner niet raar wordt aangekeken dat je de culinair gerangschikte worteltjes niet opeet. Omdat je, als er iemand voor je kookt, die persoon kan laten koken wat hij lekker vindt, en jij er van kan genieten. Omdat je op reis rare dingen voorgeschoteld kunt krijgen, en je de lokale taal niet machtig genoeg bent om uit te leggen wat je wel en niet wil. Maar vooral omdat het je smakenpalet verrijkt, omdat er zoveel te ontdekken is aan smaken.

Ik hou van koken, van schilderen met smaken. Smaken hebben net als kleuren een grote variatie in intensiteit, helderheid en karakter. Sommige kleuren vind je mooier dan andere, maar het is niet dat je bepaalde kleuren niet wil zien. Te weinig kleur/smaak is flauw, te veel kleur/smaak door elkaar is niet goed thuis te brengen. De ene combinatie is sterk, terwijl de andere niet werkt.

Wat je thuis eet moet je zelf weten, maar als ik voor je kook, verras ik je graag met heerlijke combinaties. Ik hoop dat je ze waardeert, met een open mond en een open mind.